عرض اندام توربین ملی در برابر رقبای جهانی - وبلاگ وردپرس

به گزارش وبلاگ وردپرس، کشورهای معدودی در دنیا توانایی ساخت توربین گازی، این تجهیز راهبردی و دارای فناوری پیشرفته، را دارند. فناوری ساخت توربین عمدتا در اختیار شرکت های مطرح آمریکایی، آلمانی، ایتالیایی، ژاپنی و روس است و ایران در سال های اخیر به لطف تلاش های فناوران و مهندسان با انگیزه خود به باشگاه صاحبان فناوری ساخت این تجهیز پیوسته است.

شرکت ملی گاز ایران با حمایت همه جانبه از سازندگان داخلی توربین، نقش اساسی در این فرآیند افتخارآمیز داشته و با طرح ریزی و اجرای راهبردهای دقیق به نحوی برنامه ها را به نتیجه رسانده است که رونق این شرکت ها سبب کاهش خروج ارز، افزایش اشتغال، صرفه جویی خیره کننده و افزایش اعتماد به نفس ملی شده است.

محسن مظلوم فارسی باف، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران در گفت وگو با هفته نامه مشعل ضمن برشمردن مواهب بومی سازی این تجهیز، برنامه های این مجموعه برای بهبود مستمر توربین ملی را تشریح کرد. متن کامل این گفت وگو به شرح زیر است:

از دیدگاه فناوری، توربین چه وظیفه ای به عهده دارد؟

یک توربوکمپرسور از دو جزء اصلی توربین و کمپرسور تشکیل شده است بنابراین توربوکمپرسور یک دستگاه با دو واحد فناوری و کارکرد متفاوت است که هر کدام از اینها برای تقویت یکدیگر عملیاتی را انجام می دهند که در مجموع منجر به فشارافزایی گاز ورودی به ایستگاه و خروج آن در قالب گاز تقویت شده و فشار بالا می شود. این عملیات خاتمه سبب جلوگیری از افت فشار در جهت خط لوله گاز می شود.

شرکت ملی گاز چه فعالیت هایی برای داخلی سازی توربین ملی داشته است؟

پروژه ای با عنوان توربین ملی در مدیریت پژوهش و فناوری تعریف شد تا این تجهیز براساس فناوری SGT600 زیمنس آلمان، داخلی سازی شود. پروژه طراحی و ساخت توربین گازی 25 مگاوات ایرانی با عنوان IGT25 با حمایت شرکت ملی گاز و اجرای موثر گروه شرکت های توربوکمپرسور نفت به موفقیت دست یافت و در سال 94، نخستین دستگاه ایرانی در تاسیسات دهق روی خط چهارم سراسری نصب شد که کارآیی بسیار خوبی داشته است.

آیا برنامه های تعمیراتی بر روی این کمپرسور اجرا شده است؟

پارسال مجوز سطح تعمیرات یک برای این دستگاه از شرکت انتقال گاز دریافت شد. توربوکمپرسور نصب شده با بیش از 20 هزار ساعت کارکرد موثر و بدون عیب و نقص مطابق قرارداد اولیه توسط شرکت سازنده؛ OTC با موفقیت کامل تعمیر شده و اکنون آماده خدمات دهی در شرایط زمستانی است.

برای بازطراحی توربین ملی چه برنامه هایی دارید؟

با توجه به اینکه این توربین براساس فناوری های چند سال پیش ساخته شده بود و از سال 94 در مدار قرار داشت، لازم بود به طور متناوب، اصلاحاتی با هدف ارتقای فناوری در آن انجام شود وگرنه کمپانی های پیشرو با ارائه محصولات کارآمدتر بازار را در اختیار گرفته و عرصه را برای رقابت توربین ایرانی تنگ می کنند. این نکته ما را بر آن داشت که با دریافت مجوز از هیئت مدیره، طرح ارتقای توربین ملی را در دستور کار قرار دهیم. موضوع بازآرایی از سال 98 آغاز شد.

کار در شرایط محیطی گرم چه مسائلی برای توربین پدید می آورد و چه راه حلی برای آن اندیشیده شده است؟

همانطور که می دانید جریان انتقال گاز در ایران بیشتر از جنوب به شمال است و اغلب ایستگاه های راهبردی در نواحی گرجهت یا کویری قرار دارند. مطالعات اجرا شده نشان داد که توربین ها در دمای بالا بین 10 - 15 درصد افت توان پیدا می کنند بنابراین پروژه ارتقاء توربین ملی به منظور افزایش عملکرد در دماهای بالا با عنوان (HAS) (High Ambient Solution) در دستور کار قرار گرفت. در این پروژه که از پارسال آغاز شد راهکارهای غلبه بر هوای گرم بررسی شد و در مهرماه سال جاری و پس از تولید نسخه به روز شده و انجام آزمون های عملیاتی اکنون این توربین آماده حمل به ایستگاه خورموج است. از این پس در ایستگاه های جدید نواحی گرجهت و واحدهای تکمیلی آنها از این نوع توربین ارتقا یافته استفاده می شود.

در طراحی توربین متناسب با شرایط نواحی سردسیر کشور چه برنامه هایی را به اجرا گذاشته اید؟

در مطالعات اجرا شده به این نکته برخوردیم که توربین ملی در نواحی بسیار سرد و شرایط زمستانی نیز با افت توان روبه رو می شود. علت بروز این مشکل آن است که در هنگام برودت شدید هوا، ذرات میکروسکوپی هوای یخ زده وارد جریان کمپرسور هوا می شود. در حالی که این تجهیز از اساس برای فشرده کردن جریان گازی طراحی شده است و جریان جامد مسائل بسیاری همچون خوردگی و پیامدهای مکانیکی داشته و در نهایت به کاهش راندمان توربین منجر می شود. از این رو برخی تغییرات در توربین موجود انجام شد و توربین اصلاح شده با عنوان IGT25-Anti Icing پس از پشت سرگذاشتن آزمون های عملیاتی، آماده ارسال به ایستگاه های مرتبط در هوای سرد زمستانی است. بنابراین در مجموع می توان گفت تا به امروز دو نوع توربین متناسب با دو اقلیم سرد و گرم کشور اصلاح شده و ارتقاء یافته است.

برای ارتقای توان توربین IGT25 چه برنامه هایی در حال انجام دارید؟

برنامه اصلی ارتقای توربین ملی از 25 به حداقل 28.5 مگاوات است. نکته مهم آنکه این ارتقا، بدون تغییر کلی اندازه توربین انجام می شود تا نیاز به انجام تغییرات زیرساختی در تاسیسات نباشد. طبق برنامه پیش بینی شده تا اواخر سال جاری کارهای آزمایشی انجام و توربین ارتقاء یافته در سال آینده وارد مدار تولید تجاری می شود. این ارتقای کلان، مطابق با تازه ترین فناوری زیمنس در حال انجام است و سبب می شود ایران در رقابت فناورانه همچنان همپای رقبای مطرح خود حرکت کند و از قافله تکنولوژی روز جهان عقب نماند.

برای تقویت موتور اصلی(کمپرسور) توربین چه برنامه هایی در نظر گرفته شده است؟

با وجود اجرای برنامه های متعدد برای ارتقای توربین، ارتقای کمپرسور تا به امروز انجام نشده بود از این رو بازطراحی مجدد فناوری آن در دستور کار قرار گرفت تا بازده موتور از 82 به 90 درصد برسد، دستیابی به بازده 90 درصد برای کمپرسور برابر با تازه ترین پیشرفت های جهانی این عرصه است.

این افزایش بازده سبب ایجاد تغییرات بزرگی در تاسیسات تقویت فشار می شود. از این پس و با افزایش قابل توجه توان، می توانیم تقویت فشار گاز را با به کار انداختن توربین های کمتری محقق کنیم.

فعالیت واحدهای کمتر در ایستگاه ها به معنای استهلاک کمتر، کاهش هزینه های عملیات و عوامل جانبی همچون برق، سوخت، روغن و کابل کشی خواهد بود. در یک نگاه کلان تر، ارتقای همزمان توربین و کمپرسور می تواند آرایش ایستگاه ها را از 3+1 به 2+1 تغییر دهد.

تغییر آرایش مواهب بسیاری برای ایستگاه ها دارد و صرفه جویی میلیون دلاری به ارمغان می آورد. احداث ایستگاه کوچک تر به معنای کاهش چشمگیر نیاز به زمین، تحصیل اراضی و سرمایه گذاری خواهد بود، طبق برنامه پیش بینی شده ارتقاز موتور در تیرماه 1400 محقق می شود.

با توجه به همه موفقیت های حاصل شده، می توان گفت به طور کامل فناوری ایرانی در اختیار داریم؟

با اطمینان می توان گفت دانش طراحی، بازطراحی، مهندسی و تعمیرات کاملا داخلی شده و ایران هم ردیف معدود کشورهای پیشرفته جهان است که صاحب فناوری ساخت توربین گازی هستند.