لزوم تأسیس وزارتخانه ای با داشتن ردیف بودجه برای مخطوطات ایران، اثری از سیره ابن اسحاق برجای نمانده است - وبلاگ وردپرس

به گزارش وبلاگ وردپرس، نخستین نشست از سلسله نشست های تخصصی بلاغ با حضور نسخه شناسان، مصححان و لیست نگاران به منظور آنالیز نسخه خطّی سیره نبوی رسول الله تالیف ابن هشام، یکشنبه 26 شهریورماه در سالن محدث ارموی تالار ایرانشناسی کتابخانه ملّی ایران برگزار گردید.

در این نشست تخصصی که با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه های خطی ایران برگزار گردید؛ زهیر طیّب، مدیر انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه های خطّی ایران، علی بهرامیان، معاون علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی، سید محمد منصور طباطبایی، دانشیار زبان و ادب فارسی دانشگاه تهران درباره جایگاه و اهمیت تصحیح متون و دست نوشته های خطی سخن گفتند.

در ابتدای این نشستِ تخصصی محمد صادق ابراهیمیان شرح مختصری از نسخه خطّی سیره نبوی رسول الله ابن هشام که در مخازن کتابخانه ملّی ایران موجود است؛ را ارائه کرد و درباره کاتب اثر، چند خط بون و غیره شرح داد.

ارزشمند بودن ایده برپایی نشست هایی مربوط به نسخ خطّی

زهیر طیّب، مدیر انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه های خطّی ایران در ادامه به سیره نبوی نوشته ابن اسحاق و ابن هشام و تبویب، به سی جزء نسخ خطّی اشاره نمود و گفت: برگزاری نشست هایی از این دست در انجمن علمی نسخه های خطّی برگزار می شد، اما ایده برپایی نشست هایی مربوط به نسخ خطّی در کتابخانه ملّی ایران به عنوان یک نهاد مرجع امری مهم و ارزشمند است.

نگارش سیره پیامبر (ص) و شناخت و آگاهی مسلمانان از حضرت

علی بهرامیان، معاون علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی با اشاره به این مطلب که سیره نبوی رسول الله ابن هشام و ابن اسحاق نقش مهمی در روند تمدن اسلامی در دنیا داشته است؛ اعلام کرد: افرادی که با زندگی پیامبر اسلام آشنایی دارند می دانند که کتاب سیره نبوی یکی از مهمترین مکتوبات در حوزه اسلام شناسی و تمدن اسلامی است. زیرا در این کتاب، کاتب مطالبی را از دیدگاه مردم و شناخت آنها نسبت به زندگی پیامبر (ص) گرد آوری نموده است.

وی ادامه داد: این کتاب روایت مردم مدینه بعد از هجرت پیامبر از مکه به مدینه را شامل می گردد و نکته قابل تامل این است که حتی مسائل مربوط به قبل از هجرت نیز از دیدگاه مردم مدینه بیان شده است. یکی از مهمترین نکات در این نسخه خطّی چگونگی تنظیم و تدوین روایت ها کنار یکدیگر است به گونه ای که تصویرارائه شده از پیامبر (ص) در این کتاب، تصویری کماکان ثابت است.

معاون علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی اعلام کرد: شیوه نگاه ابن اسحاق به سیره پیامبر (ص) تاثیر بسیاری بر شناخت و آگاهی مسلمانان از حضرت و شیوه زندگی بزرگوار ایشان داشته است.

زهیر طیّب در تکمیل صحبت های بهرامیان متذکر شد: از نظر نسخه شناسی، موضوعی که درباره این کتاب مطرح است، این است که در بعضی مقاطع بخش هایی از آن مربوط به یک زمان نیست. بنابراین توجه به این موضوع که این کتاب در چه زمان هایی نوشته شده و یا اینکه آیا مورد بازنویسی قرار گرفته است؟ باید در مطالعات نسخه شناسی مورد توجه قرار گیرد و دلیل یابی گردد.

بهرامیان معاون علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی اعلام کرد: از سیره ابن اسحاق اثری برجای نمانده است و ظاهرا فقط بخشی از آن در آفریقا یافت شده است و ابن هشام سیره را از ابن اسحاق تهذیب و بسیاری را حذف کرد و بخش هایی را هم به آن افزوده است که به اعتقاد من مقدمه اصغر مهدوی بر خلاصه سیره ابن اسحاق برترین اطلاعات را درباره سیره و سیره نویسی به دست می دهد. ضمن اینکه سیره ابن هشام احتیاج به تصحیح دارد.

تأسیس وزارتخانه ای با داشتن ردیف بودجه برای مخطوطات ایران

سید محمدمنصور طباطبایی، دانشیار زبان و ادب فارسی دانشگاه تهران گفت: یکی از مهمترین سیره المنتقی از سعید الدین محمد کازرونی است و در مسجد جامع عتیق شیراز هر آدینه سیره خوانی رواج داشته است. مرحوم حائری، رییس فقید کتابخانه مجلس شورای اسلامی در صحبت های خود بیان می کرد که تاریخ ادبیات و اسلام را باید بر مبنای نسخه های خطّی از نو نگارش کرد. زیرا با هم پوشانی ترجمه های متعدد و لیست نسخه های ناشناس می توان شناسایی نسخ بدون عنوان و مولف را انجام داد.

وی ادامه داد: در شرایط حاضر کتابخانه های متعددی با منابع خطّی ارزشمندی در ایران وجود دارد که به عنوان مراکز مرجع فعالیت می نمایند و هریک بر اساس دستورالعمل خود پیش می روند. اما آنچه مسلم است برای برنامه ریزی درباره نسخه های خطّی، باید وزارتخانه ای با داشتن ردیف بودجه معین و سالیانه، متولی مخطوطات ایران باشد که بر اساس دستور العمل واحد و جامعی عمل نمایند.

سید محمد منصور طباطبایی اظهار داشت: در ذیل فعالیت های مربوط به نسخه شناسی باید مخزن جامعی از فهارس مخطوطات دنیا اسلام به صورت الکترونیکی ایجاد کرد تا بتوان بانک غنی اطلاعاتی در این زمینه داشته باشیم. برای رسیدن به این مقصود باید یک نظارت عالیه بر رَف خوانی کل کشور ایجاد گردد.