دلایل اشاره اردوغان به کشتار علویان در دوران آتاتورک - وبلاگ وردپرس

به گزارش وبلاگ وردپرس، رجب طیب اردوغان از حزب جمهوری خلق خواسته٬ با واقعه تاریخی درسیم رویارو شده و از ملت عذرخواهی کند.

به گزارش این روز ها یک بار دیگر٬ موضوع علویان در ترکیه مورد توجه قرار گرفته است. از کشیدن خطوط و علامت های تهدیدآمیز بر منازل برخی علویان ساکن ازمیر گرفته تا توجه داوود اوغلو رهبر حزب آینده به حقوق علویان و همچنین طرح مجدد موضوع کشتار کرد های علوی در درسیم.

جمهوری ترکیه در سال 1923 میلادی تاسیس شد و در سال 1925 میلادی٬ شیخ سعید پیران رهبر کرد های شافعی دیاربکر٬ قیامی را علیه دولت آتاتورک شروع کرد که ظرف مدتی کوتاه سرکوب شده و شیخ سعید و برخی از افراد خانواده او در برابر مسجد دیاربکر به دار مجازات آویخته شدند.

12 سال بعد از قیام شیخ سعید٬ یعنی از اواخر سال 1937 تا اوایل سال 1938 میلادی (یعنی همان سالی که آتاتورک درگذشت) ٬ در منطقه کوهستانی درسیم در ترکیه٬ قیام دیگری روی داد. قیامی که رهبری آن بر عهده سید رضا درسیمی٬ رهبر کرد های علوی زازا بود.

در قیام سید رضا٬ صبیحه گوکچه دختر خوانده آتاتورک که خلبان بود٬ علویان زازا را بمباران کرد و در حملات زمینی نیز علاوه بر آن که صد ها تن از آنان در چند غار و دره کشته شدند٬ هزاران زن و دختر نیز برهنه در کوه و بیایان رها شدند. شمار قابل توجهی از آن دختران و زنان٬ در سرما و گرسنگی جان خود را از دست دادند و برخی نیز به شهر ها رسیده و به عنوان خدمه در خانه های مردم به کار گرفته شدند.

تا به امروز چندین کتاب پژوهشی در مورد سرنوشت دختران درسیم نوشته شده است. شرایط آن ها بسیار اسفناک تر از تراژدی دختران قوچان در ایران بود. سید رضا نیز اعدام شد و پس از آن٬ دولت٬ فشار بسیاری بر علویان اعمال کرد و نام درسیم نیز به تونجلی تغییر یافت.

پس از انحلال نظام خلافتی و سلطنتی عثمانی و تاسیس نظام جمهوری در ترکیه٬ ساختار حکومت به شیوه تک حزبی اداره می شد و آتاتورک به این منظور حزبی به نام حزب جمهوری خلق (CHP) تاسیس نموده و رهبری آن را بر عهده گرفت و شخصاً رئیس جمهور شد و تا زمان مرگ این پست را در اختیار داشت. حالا حزب جمهوری خلق به این متهم شده که در دوران نظام تک حزبی٬ دولت برآمده از این حزب جنایات فراوانی مرتکب شده و سران کنونی٬ باید بابت آن اقدامات٬ عذرخواهی نمایند.

نمودها٬ علویان و اسلام گرایان٬ از مهم ترین گروه هایی هستند که از سوی حزب مزبور مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند.

حالا و 80 سال پس از آن مقطع تاریخی٬ دو اتفاق مهم روی داده است:

1. حزب کمونیستی وطن٬ رسماً خواستار آن شده که شیخ سعید پیران و سید رضا درسیمی به عنوان دو خائن و مزدور انگلیسی معرفی شده و مجسمه های آنان از بین برود.

2. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در مراسم جوایز ادبی نجیب فاضل٬ از حزب جمهوری خلق خواسته٬ با واقعه تاریخی درسیم رویارو شده و از ملت عذرخواهی کند.

نخستین سوالی که در مورد چرایی و دلیل مواضع اردوغان به ذهن می رسد٬ این است که آیا او واقعاً می خواهد حق به حق دار برسد یا هدف سیاسی دارد؟

برای پاسخ به چنین پرسشی می توان به این چند بند اندیشید:

1. اردوغان برای توصیف کشتار کرد های علوی در دوران آتاتورک در درسیم٬ صرفاً عبارت کلی واقعه درسیم را بر زبان آورده و از به کاردریافت دو واژه کُرد و علوی ٬ پرهیز نموده است.

2. اردوغان از حزب جمهوری خلق خواسته که یک دهم جرات حزب عدالت و توسعه را داشته باشد و با تاریخ رویارو شده و از ملت عذرخواهی کند.

3. اردوغان در سال 2011 میلادی٬ به عنوان نخست وزیر ترکیه بابت کشتار درسیم از مردم عذرخواهی کرد، اما بعد از آن هیچ اقدام خاصی انجام نداد. به عنوان مثال حتی حاضر نشد نام قدیمی درسیم را به این استان بازگرداند.

4. اردوغان خواسته های گروه ها و فدراسیون های متولی امور آیینی علویان را نپذیرفته و حاضر نشد برای آنان خانه دینی موسوم به جم خانه تاسیس کند و فقط حاضر شد پروژه ای را امضا کند که در آن در حیاط برخی مساجد ساختمان کوچکی نیز برای علویان ساخته شده بود. این در حالی است که علویان خواستار آن بودند که مراکز عبادی مستقل داشته باشند و هزینه آب و برق این مراکز٬ مانند مساجد از جیب دولت پرداخت گردد.

5. با وجود آن که اردوغان از حزب جمهوری خلق خواسته که به خاطر موضوع کشتار در درسیم از ملت عذرخواهی کند٬، اما هیچ اشاره ای به کشتار وسیع علویان در دوران عثمانی ننموده و هکذا در مورد وقایع تاریخی مرتبط با ارامنه نیز٬ شرح خاصی ارائه نداده است.

با توجه به 5 بندی که به آن ها اشاره رفت٬ چنین به نظر می رسد که باز هم پای یک مساله سیاسی و حزبی در میان است و اردوغان کاری به مطالبات علویان ندارد، فقط می خواهد به حزب مخالف حمله کند.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر کنونی حزب جمهوری خلق در سال 1948 میلادی در روستای باللیجا از توابع شهرستان کوچک نظمیه در استان تونجلی یا درسیم به جهان آمده و پدر و مادر او هر دو کُرد زازا و علوی هستند.

اما خود او هیچگاه در مصاحبه ها و سخنرانی هایش٬ خود را کُرد٬ زازا یا علوی قلمداد ننموده و خود را ترک اوغلی ترک می داند. زمانی که کلیچدار اوغلو به جهان آمده٬ تنها 10 سال از کشتار علویان درسیم سپری شده بود و در آن دوران (و حتی در حال حاضر) علویان ناچار شدند برای در امان ماندن از حملات در جم خانه و مراکز عبادی خود٬ در کنار تمثال های منسوب به امام علی (ع) ٬ پرچم بزرگ ترکیه و تمثال بزرگی از آتاتورک نیز نصب نمایند!

با در نظر دریافت این موضوعات و با توجه به آن که حزب جمهوری خلق٬ حالا و در آستانه صد سالگی عمر سیاسی و اجتماعی خود٬ یک هویت تثبیت شده کمالیستی و لائیستی و ترکی دارد٬ عذرخواهی به خاطر موضوع کشتار درسیم٬ بسیار بعید و دور از ذهن است.

منبع: تسنیم