کتابخانه مدرن اسکندریه، مکانی دیدنی برای جذب جهانگرد در مصر - وبلاگ وردپرس

به گزارش وبلاگ وردپرس، کتابخانه اسکندریه مصر یکی از مراکز مهم فرهنگی و گردشگری شهر اسکندریه است که معماری منحصربه فردی دارد و همین امر باعث شده است تا در ساحل مدیترانه همانند نگین نقره ای بدرخشد.

کتابخانه معروف اسکندریه در ماه اکتبر سال 2002 افتتاح شد. در ابتدا قرار بر این بو د تا این کتابخانه به یکی از مراکز تبادل اطلاعات در دنیا و به ویژه در دنیا اسلام تبدیل گردد. ولی در حال حاضر، این کتابخانه علاوه بر نهادی علمى و آموزشى، یکى از دیدنی های جهانگردى مصر محسوب می گردد و می کوشد که یاد کتابخانه اسطوره اى اسکندریه را در مصر باستان زنده کند.

معمار این کتابخانه ارزشمند، Snohetta/Hamza Consortium از معماران اتریشی است. فرآیند ساخت این پروژه 4 سال (1998-2002) به طول انجامید و کتابخانه آن نیز با یاری سازمان ملل و چند کشور راه اندازی شد.

جالب است بدانید در مسابقه ای که ایجاد شد، طرح معمار برجسته کشورمان، بهرام شیردل نیز برنده شد، اما به دلایلی اجرا نشد.

معمارى شگفت انگیز کتابخانه نو اسکندریه که به یک صفحه شیب دار نقره اى شباهت دارد، در ساحل زیبای مدیترانه می درخشد.

این مجموعه بیش از 800,000 بازدیدنماینده در سال دارد و به عنوان نماد اسکندریه، عامل موثری در جذب جهانگرد و رونق صنعت گردشگری مصر مبدل شده است.

نگاهی به تاریخچه کتابخانه

یکى از شگفتی هاى دنیاى قدیم، کتابخانه اسکندریه در کشور مصر بود. این کتابخانه 228 سال قبل از میلاد مسیح، به وسیله بطلمیوس اول در شهر بندرى اسکندریه بنا شد و به محلى براى تجمع و گفتگو محققان و دانشمندان آن موقع عایدی.

البته کتابخانه اسکندریه در گذر زمان گرفتار حوادث و بلایای مختلفی شد که باعث تخریب آن شدند. نخستین بار، ژولیوس سزار، 48 سال قبل از میلاد مسیح، با به آتش کشیدن اسکندریه خساراتى به این محل وارد کرد. سپس حملات متعدد رومیان در سال 300 میلادى، سبب نابودى تدریجى آن شد.

در این کتابخانه باستانى، حدود 700 هزار جلد از آثار معتبر آن موقع بر روى پاپیروس نگهدارى مى شد و کارمندان این کتابخانه مرتب این آثار را براى حفظ کیفیت بازنویسى مى کردند؛ تا اینکه در سده چهارم میلادى تمام این آثار در جنگ سوخت و نابود شدند.

کتابخانه مدرن اسکندریه

ساخت بناى نو کتابخانه اسکندریه در مصر، 18 سال پیش شروع شد. معمارى این بنای شگفت انگیز شبیه به یک صفحه شیب دار نقره اى است. بر روى نمایى از گرانیت خاکسترى، حروف الفبا به تمام زبان هاى دنیا کنده کارى شده است.

در دو سال اول افتتاح این بنا در حدود یک میلیون نفر از آن بازدید نموده اند و به عنوان یکى از جاذبه هاى جهانگردى مصر عایدیه است.

یکى از جوانان اسکندریه مى گوید:

به نظر من، کتابخانه اسکندریه فقط براى این شهر مهم نیست، بلکه براى مصر اهمیت دارد تا به دنیا نشان دهد که ما چیزهاى مدرن هم داریم. خیلى از مردم فکر مى نمایند که در مصر فقط اهرام ثلاثه و شتر وجود دارد.

حدودا نیمى از مخارج ساخت این بناى 200 میلیون دلارى به وسیله یاری هاى خارجى تامین شده و کتاب هاى موجود در آن اهدایى هستند. این کتابخانه گنجایش 8 میلیون جلد کتاب را دارد، اما تا به امروز فقط 250 هزار کتاب در این محل جمع آورى شده و قسمت مجلات آن کاملا خالی است. علت اصلی این مسئله الویت اطلاعات رایانه ای و ترجیح آن به کتاب به وسیله مدیرکل کتابخانه است. برای این منظور، امکان دستیابى به میلیون ها جلد کتاب و مجله به وسیله کامپیوتر در این کتابخانه فراهم شده است.

اسماعیل سراج الدین، مدیرکل کتابخانه اسکندریه، در این رابطه گفت:

کتابخانه اسکندریه باید به همان نسبت که دریچه اى به دنیا براى مصر است، دریچه اى از مصر براى دنیا بگشاید. اینجا باید نهادى راهبر در عصر دیجیتال باشد و پیش از همه میراث و نام کتابخانه باستانى اسکندریه را زنده کند، اینجا باید محل تبادل فرهنگ ها و تمدن ها براى تمام مردم دنیا باشد.

این کتابخانه دارای بزرگ ترین اتاق مطالعه در بین کتابخانه های دنیا محسوب می گردد که در مساحت 70 هزار مترمربع ساخته شده است. بنای کتابخانه ساختمانی یازده طبقه است که چهار طبقه آن زیرزمین بوده و هفت طبقه دیگر بخش فوقانی را شامل می گردد. ساختمان از بالاترین نقطه به شکل دایره ای با شیب بسیار تند به سمت پایین طراحی شده است. این طراحی یکی از کارهای منحصربه فردی است که به وسیله شرکت اسنوهتا (Snøhetta) ارائه شده است.

این کتابخانه زیر نظر مستقیم رئیس جمهوری مصر، حسنى مبارک بود و بسیارى از منتقدان بر این باورند که او با ساخت چنین بناى گرانى براى اندیشمندان، میراث باشکوهی را برجای گذاشته که با واقعیت موجود از نظر اقتصادى و اجتماعى در مصر در تناقض است؛ چرا که نیمى از مردم این کشور بی سوادند. سطح آموزش در مدارس دولتى بسیار پایین است. امکانات آموزشى موجود جوابگوى تعداد دانش آموزان نیست و معلمان حقوق ناچیزى دارند.

کتابخانه اسکندریه با بودجه 20 تا 25 میلیون یورو در سال به زحمت مى تواند پیروز گردد، زیرا در مقام مقایسه همتای آن، کتابخانه Library of congress در واشنگتن از بودجه 435 میلیون دلارى در سال برخوردار است. به هر حال کتابخانه اسکندریه نمى تواند به آن درخشش باستانى دست یابد، اما شاید بتواند انگیزه اى براى آموزش و علم در دنیا عرب به وجود آورد.

موزه های کتابخانه اسکندریه

این ساختمان فراتر از یک کتابخانه بوده و دارای 3 موزه، یک افلاک نما، 7 مرکز تحقیق آکادمیک، 9 نمایشگاه دائمی و بعلاوه محل قرارگیری تعداد زیادی از موسسات مربوطه است.

موزه آثار باستانی

این مجموعه که داخل کتابخانه اصلی اسکندریه قرار گرفته شامل 1079 قطعه است که تاریخ آن ها از عصر فرعونی شروع و تا دوران اسلامی امتداد دارد. این مجموعه شامل آثاری از دوران ورود تمدن یونانی به مصر با حمله اسکندر مقدونی و بعلاوه آثار فرهنگ رومانیایی به مصر است.

کتابخانه نسخ خطی

این کتابخانه بزرگ ترین مرکز دانشگاهی زیرمجموعه کتابخانه اسکندریه است. این مرکز در سال 2002 و طبق قرار 269 دولت جمهوری تأسیس شد. بیشتر آثار این مرکز نسخ خطی است که پیش از آن در کتابخانه شهرداری اسکندریه نگهداری می شد.

بخش های متنوع موزه نسخ خطی

آثار کمیاب: شامل نسخه اصلی خطوط تاریخی، کتاب های نادر و غیرقابل دسترس، نقشه ها، سکه های قدیمی، ابزارها و وسایل شخصیت های مشهور دنیا، هدایای قدیمی پیشکش شده به کتابخانه اسکندریه، اسناد و ... است.

بخش میکروفیلم

در این بخش 50 هزار سند و نقشه به علاوه نزدیک به 30 هزار نسخه خطی در قالب میکروفیلم نگهداری و محافظت می گردد.

بخش نمایش آثار باستانی

این بخش شامل سالن نمایش آثار باستانی در سطح B1 در قلب کتابخانه اسکندریه قرار گرفته است که در آن انواع نسخ خطی، آثار باستانی و کتب نفیس در معرض دید علاقه مندان قرار می گیرد.

موزه تاریخ علم

در این موزه مراحل پیشرفت علم در مصر طی سه دوران تاریخی فرعونی، یونانی و اسلامی به نمایش در می آید.

مرکز علوم گنبد آسمانی

این مرکز در بالاترین نقطه گنبد کتابخانه قرار گرفته که موزه تاریخ علم داخل هرمی است که در پایین ترین نقطه این گنبد وجود دارد. این مرکز جهت گرامیداشت دانشمندانی است که آثار و فعالیت های آن ها در پیشرفت علم تأثیر بسزایی داشته است. به علاوه این مرکز شامل بخشی است که مراجعه نمایندگان می توانند در زمینه فیزیک و نجوم با استفاده از ابزارهای موجود به فعالیت و عملیات کشف و آنالیز بپردازند. هدف این مرکز نشر علم و برگزاری نمایشگاه ها و کارگاه های علمی برای تمامی مراجعه نمایندگان است.

سالن اکتشافات و نمایشگاه علمی برای بچه ها

در واقع این سالن یک مرکز اکتشافی است که مجموعه ای از ابزارهای کاربردی و علمی را در بر دارد که هدف آن نشان دادن نقش ابزارها و تکنولوژی های نوین در پیشرفت توانایی های بشری است. در این راستا بعضی از تجارب علمی به وسیله رعایت و تطبیق قوانین فیزیکی در این نمایشگاه صورت می گیرد. این نمایشگاه بر دو زمینه اساسی تمرکز دارد:

علم نجوم، محیط زیست به علاوه شیمی و طبیعت مواد دو میدان اساسی بحث و آنالیز در این نمایشگاه هستند و هدف بنیادی آن تربیت نسلی مکتشف و نوآور است که بتوانند با رقابت های عصر نو روبه رو شوند.

نمایشگاه های دائمی

کتابخانه اسکندریه دارای 9 نمایشگاه دائمی است که عبارت اند از:

• نمایشگاه اسکندریه در گذر زمان (مجموعه محمد عوض)
• نمایشگاه شادی عبدالسلام
• نمایشگاه شگفتی های رسم الخط عربی
• نمایشگاه تاریخ چاپ و نشر
• نمایشگاه کتاب هنر
• نمایشگاه ملزومات علم نجوم و ابزارهای علمی عرب در قرون وسطی
• نمایشگاه چرخه ای در نوآوری (محیی الدین حسین)
• نمایشگاه آثار هنرمند برجسته، عبدالسلام عید
• نمایشگاه عبد الغنی أبو العینین.

مرکز همایش ها

مرکز همایش های کتابخانه اسکندریه یکی از بزرگ ترین نوآوری های عرصه معماری است. یکی از ویژگی های خاص این مرکز این است که هدف از تأسیس اولیه آن برگزاری همایش های ملی و بین الملل بوده است. در این راستا انواع خدمت رسانی ها و ملزومات برای اجرای یک همایش در سطح بین المللی یا همایش ها و سمینارهای آموزشی ارایه می گردد.

هشت مرکز تحقیقات تخصصی کتابخانه اسکندریه:

نسخ خطی

• آثار باستانی
• خط و کتابت
• داده های اطلاعاتی
• مطالعات اسکندریه و دریای مدیترانه
• هنر
• تحقیقات علمی
• بخش گفتگو و تبادل آرا

به طور کلی می توان گفت طراحی ساختمان کتابخانه به شکل خورشید در حال طلوع از سواحل نیلگون دریای مدیترانه است و سالن نجوم و ستاره شناسی کتابخانه همچون قمری در حال گردش به دور خورشید هستند.